Esperanto ĉeestinte la Ortodoksan Pasko Feston

La 23-an de aprilo oni festis la Ortodoksan Paskon, do la reviviĝo de Jesuo Kristo. Mi partoprenis la religian ceremonion en la malgranda rumana preĝejo. Dimanĉe oni legis la ĉi suban fragmenton el la evangelio laŭ Johano en 11 lingvoj: rumana, greka, latina, angla, franca, itala, germana, rusa, hispana, hebrea kaj Esperanto:
19 Kiam do estis vespero en tiu sama tago, la unua de la semajno, kaj kiam estis fermitaj la pordoj, kie la disĉiploj estis, pro timo antaŭ la Judoj, Jesuo venis kaj staris meze de ili, kaj diris al ili: Paco al vi.
20 Kaj dirinte tion, li montris al ili siajn manojn kaj sian flankon. La disĉiploj do ĝojis, vidante la Sinjoron.
21 Jesuo denove diris al ili: Paco al vi; kiel la Patro sendis min, tiel ankaŭ mi vin sendas.
22 Kaj dirinte tion, li elspiris sur ilin, kaj diris: Ricevu la Sanktan Spiriton:
23 kies pekojn vi pardonos, al tiuj ili estas pardonitaj; kies vi retenos, ili estas retenitaj.
24 Sed Tomaso, unu el la dek du, nomata Didimo, ne ĉeestis kun ili, kiam Jesuo venis.
25 La aliaj disĉiploj do diris al li: Ni vidis la Sinjoron. Sed li diris al ili: Se mi ne vidos en liaj manoj la truon de la najloj, kaj se mi ne metos mian fingron en la lokon de la najloj, kaj ne metos mian manon en lian flankon, mi tute ne kredos.
Kelkaj el ni helpis la pastron leginte laŭtvoĉe en diversaj lingvoj. Mi legis en la rusa, hispana kaj Esperanto. Estis la unua fojo kiam Esperanto estis uzita (eĉ se malmulte) en la Rumana komunumo de Roĉestero, Novjorkio.
La tutan Paskon mi estis tiel okupita kun veturoj kaj vizitoj de amikoj ke ne havis tempon eĉ por spiri. Nur marde vespere, la 25-an de aprilo, mi finfine denove sukcesis normaliĝi mian programon.
Kalkajn tagojn antaŭ Pasko, vendrede (la 21-an de aprilo) mi fastis, laŭ la ortodoksa tradicio, por 24 horojn sen manĝo kaj akvo. Estis pli facile ol pasintjare (pri la pasintjara fasto oni povas legi tie ĉi). Sed unu el miaj rumanaj amikoj, Ŝtefan (kiu estas kuracisto) fastis sammaniere por 33 horojn! Sen akvo aŭ manĝo! Li ankaŭ aldonis ke la ideo ne trinki akvon post pli ol 24 horojn ne ŝajnis al li saĝa. Alia interesa afero estas ke dum fastado li sentis sin denove energiplena post pensa diro de mallonga preĝo (Patro nia).

Ĉernobil, 20 jarojn post la nuklea katastrofo

La 26-an de aprilo fariĝas 20 jarojn ekde la nuklea katastrofo en Ĉernobil, kiu kaŭzis la morton de dekmiloj da homoj. Sed ŝajnas ke la sovaĝa vivo defias la nuklean radiadon. Mi tradukis ĉi sube tre interesan artikolon de BBC Novaĵoj, skribita far Stephen Mulvey [Stefen Malvej] kaj aldonis fotojn trovitajn rete. La originalo legeblas angle TIE ĈI. Estas surprizege kiom multe la areo similas al la "areo" el la filmo "Stalker" far Andrej Tarkovski (bazita sur la libro de la fratoj Strugacki).

La sovaĝa vivo defias Ĉernobilan radiadon



Ĝi enhavas iom de la plej kontaminita lando en la mondo, sed jam fariĝis rifuĝejo por la faŭno - naturo rezervo en ĉiuj krom nomo. La fermita areo ĉirkaŭ la Ĉernobil termonuklea elektrocentralo svarmas kun vivo.
Kiam la homoj estis evakuitaj el la areo 20 jarojn antaŭe, la bestoj alvenis. Ekzistantaj animaloj multobligis kaj specioj ne viditaj dum jardekoj, kiel la linkso kaj aglo strigo, komencis revenon. Oni eĉ observis turmentantaj piedspuroj de urso, besto kiu ne trotis en ĉi tiu parto de Ukrainio dum jarcentoj.
"Bestoj ŝajne ne sentas radiadon kaj volas okupi lokon sen konsidero pri la radiado kondiĉoj," diras radioekologisto Sergej Gaŝĉak. "Multaj birdoj nestas en la sarkofago," li aldonas, temas pri la ŝtalo kaj betono ŝildo starigita super la reaktoro eksplodita en 1986.
"Sturnoj, kolomboj, glutoj, fenikuroj - mi vidis nestojn, kaj mi trovis ovojn."
Eble estas plutonio en la areo, sed ne estas herbicido aŭ insekticido, neniu industrio, neniu trafiko, kaj marĉoj ne plu estas elĉerpitaj. Estas nenio zorgigi la apron - kiu multobligis okfoje inter 1986 kaj 1988 - ekscepte de ĝia simile revigliĝinta predanto, la lupo.

Nemanĝeblaj

La bildo ne estis tiom rozkolora dum la unuaj semajnoj kaj monatoj post la katastrofo, kiam radiado niveloj estis multe, multe pli altaj.
Kvar kvadrataj kilometroj de pina arbaro proksime de la reaktoro brunegis kaj mortis, gajninte la nomon de la Ruĝa Arbaro. Iuj bestoj en la plej severe trafitaj lokoj ankaŭ mortis aŭ haltis reproduktadon. Musaj embrioj simple solviĝis, dum ĉevaloj lasitaj sur insulo 6 km de la elektrocentralo mortis kiam ilia tiroido glando disfalis. Bovoj ĝuste en la sama insulo estis nanigita pro tiroido difekto, sed la sekvontan generacion oni trovis surprize normala.
Aktuale estas tipe por la bestoj ĉi tie esti radioaktivaj - ankaŭ tro radioaktivaj por estimanĝataj de homoj sekure - sed alimaniere ili sanas.

Adapto



Estas distingo farita inter bestoj kiu restas en unu loko, kiel musoj, kaj pli grandaj bestoj - alkoj, kiuj movas en kaj el kontaminita lando vojaĝante tra vastaj areoj. La bestoj kiuj vagas vaste finas kun pli malalta dozo da radiado ol bestoj kiuj restas la tutan tempon en radiada varma punkto.

Alkoj

La alka loĝantaro ekkreskegis ĉar forestas homa sintrudo. Kaj estas signoj ke ĉi tiuj bedaŭrindaj kreitaĵoj povas adaptiĝ al la novaj cirkonstancoj.
Sergej Gasĉak eksperimentis sur musoj en la Ruĝa Arbaro, partoj el kiu estas malrapide kreskanta legitimaj, kvankam kun nanigitaj kaj deformitaj arboj.
"Ni markis bestojn, tiame rekaptis ilin denove multe poste," lin diras.
"Kaj ni trovis ke ili vivis tiel longe kiel aliaj bestoj en relative puraj areoj."
La sekvonta paŝo estis alporti aliajn musojn de ekstere kaj lasi ili en la Ruĝa Arbaro.
"Ili sentis ne tre bone," Sergej diras. "La distingo inter la lokaj kaj novaj bestoj estis tre evidenta."

Mutacio

Dum ĉiuj liaj esploroj, Sergej sole trovis unu muso kun kanceraj simptomoj.
Li trovis abundaj indicoj de DNA mutacioj, sed nenio ke influu la besta fiziologio aŭ reproduktiĝa kapablo.
"Nenio kun du kapoj", li diras.
Mary Mycio [Mari Miŝjo], aŭtoro de Vermoligno Arbaro, natura historio de la Ĉernobil regiono, atentigas ke mutaciinta besto en la sovaĝo kutime mortos kaj estos manĝita ĝis sciencistoj povas observi ĝin.
Kaj ĝenerale, ŝi notas, sciencistoj studas animalaj loĝantaroj ĝenerale kaj ne interesiĝas pri kio okazas al apartaj individuoj.

Nuklea gardanto

Sed ankaŭ ŝi argumentas ke la profitojn la faŭno de foririntaj homoj de la areo, superis iun malutilon far radiado.
En ŝia libro ŝi citas la britan scienciston kaj ekologiiston James Lovelock [Ĝejms Lovlok], kiu skribis favore en la Daily Telegraph en 2001 pri la "nearanĝita apero" de la faŭno ĉe Ĉernobil.
Li daŭris: "Mi pripensas se malgrandaj kvantoj de nuklea malŝparo de energia produktado ne devus esti ĵetitaj en tropikaj arbaroj kaj aliaj vivejoj kiuj bezonas fidindan gardanton kontraŭ ilia detruo de homaj aviduloj".
Granda parto de la Ĉernobil zono en Bjelorusio jam estis ŝanĝita oficiale en natura rezervo. Sergej Gaŝĉak volas ke Ukrainio faru la samon kaj turnu sian 2,500 kvadrataj kilometroj de evakuita lando en rezervo aŭ naturparko.
Malsame al Ukraina Verda Partio, lin ne deranĝas se la registaro komencas konstruadi profundan tavolon en la zono por nuklea malŝparo el ĉiuj partoj de la lando. Li diras ke la aglan strigon ne deranĝos plu da betonaj areoj por nestado.

AREO LOĜANTOJ
Reaperita: Lynko, agla strigo, granda blanka egreto, nestantaj cignoj, kaj eble urso.
Enkondukita: eŭropa bisono, Przeŭalski-a ĉevalo.
Kreskegantaj mamuloj: melo, kastoro, apro, cervo, alko, vulpo, leporo, lutro, lavurso hundo, lupo.
Kreskegantaj birdoj: akva silvio, lazura paruo, nigra tetro, nigra cikonio, argano, blankvosta aglo.

La Akva Mondo

Atlantide (au Atlantido) estas akva mondo, pli granda ol Tero, kun radiuso de 7235 km. Ĉirkaŭ 94% el ĝia surfaco estas kovrita de akvo, kun grandaj insuloj dissemitaj ĉi tie kaj tie. Ĝi ĉirakaŭiras Altairon en 4.35 jaroj, 16.72 lumjarojn for de Tero. Atlantido havas 2 satelitojn: Icarus kaj Sen. Sen havas atmosferon kaj akvon kaj eblas ke vivo ekzistas sur ĝia surfaco.

Fizika mapo de Atlantido
Atlantido havas populacion de 316 milionoj. Ekzistas 9 ŝtatoj kaj 6 lingvoj parolataj. La teknologia nivelo estas relative alta. Nunepoke oni esploris la tutan planedon kaj baldaŭ preparos lanĉi la unuan artefaritan sateliton.


La nokto jam regis kiam ni preparis foriri. Dek submarinoj preparis por fora misio en kaŝita angula de la malgranda insulo Ven. Estis rara nokto, kun la verda tropika vivolumo entediĝante ĝis la ĉielrando. Nia vojaĝo estis esplora misio en la nordaj akvoj, kun la celo identigi kion intencas fari tie la Norda Respubliko. La Blua Federacio neniam ŝatis militon, sed niaj spionoj havis sufiĉe da informoj kiuj sugestis ke la respublikanoj intencis ekspansii ilian influareon post Borealia kaj Totem.
La daŭro de la historio (ankoraŭ verkanta) legeblas sur La Akva Mondo paĝo.