Kial estas protestoj en Tibeto?
Ĉi tiu estas demando pri historio. Ĉinio diras ke Tibeto estis oficiale parto de la ĉina nacio ekde la mezo de la 13-a jarcento, do tiel ĝi ankoraŭ devus esti regata far Pekino hodiaŭ.
Multaj Tibetanoj havas malsaman opinion. Ili atentigas ke la Himalaja regiono estis sendependa por multaj jarcentoj, kaj ke ĉina rego supre Tibeto ne ekzistis dum la tuta tempo. Ekzemple, Tibeto ĝuis larĝa grado de memstareco en la jaroj antaŭ la komunistoj regis la tutan Ĉinion en 1949. Multaj Tibetanoj deziras ĉi tiun memstareco subtenatan, tial la protestoj.
Kiu instigis ĉi tiujn lastajn protestojn?
Ili komencis la 10-an Marto, ĝuste 49 jaroj post kiam Tibetanoj okazigis insurekcion kontraŭ ĉina regno. Estis protestoj en kelkaj urboj ĉirkaŭ la mondo, kaj far monaĥoj de la Drepung Monaĥejo, tuj ekster la Tibeta ĉefurbo Lhasa. Ĉi tiuj iniciaj protestoj ŝajne kuraĝigis la tibetanojn. Dum la sekvantaj tagoj la manifestacioj disvastigis ankoraŭ en aliaj lokoj de Ĉinio loĝitaj far tibetanoj.
Ekonomiaj faktoroj ankaŭ havis rolon. Multaj tibetanoj estas koleraj kontraŭ la pliiĝantaj nombroj de han chinaj enmigrintoj alveninte en la regiono, kaj akuzas ke ili okupadas la plej bonajn laborpostenojn. Tibetanoj sentas ke ili estas postlasitaj de la ekonomia ekprosperiĝo kiun ĝuas la marbordaj provincoj kaj ili ankaŭ suferas la ĉinian akcelantan inflacion.
Solvos la du flankoj siajn diferencojn?
La Ĉina registaro jam estis okupiĝanta pri malaltrangaj intertraktoj kun Tibeta ekzilita registaro, kiu estas bazita en Barato, dum la lastaj jaroj. Sed ĉi tiuj intertraktoj ne sukcesis iri tre for, kaj verŝajne ne sukcesos iri for estonte - la opinia malsimileco inter la du flankoj estas tro granda. Ĉinio diras ke la Tibetanoj en ekzilo, gvidataj far Dalai Lama, deziras ne malpli ol apartigi Tibeton de la patrio. Dalai Lama diras ke li nur volas veran memstarecon por la regiono.
Kial la Tibeto afero estas do tiel bone konata en La Okcidento?
Ĉi tiun demandon malfacilas respondi. Ĉinia regado de alia el siaj okcidentaj regionoj, Xinjiang, estas ĝuste tiel polemika, sed ne akiras tiom multe da diskonigo. Eble unu el la kialoj okcidentanoj scias tiom multe pri Tibeto estas la Dalai Lama. Ekde sia fuĝo el Tibeto sekve de la malsukceso de la insurekcio de 1959, li vojaĝis ĉirkaŭ la mondo petante pli da memstareco por lia hejmlando, tamen emfazinte la senperforto. Li gajnis la Nobelan Pacpremion por liaj penoj en 1989.
Ĉu estos pliaj protestoj?
Verŝajne. La fundamenta kaŭzo de la manifestacioj ne estis solvita kaj sekve streĉiteco daŭros. Ankaŭ, la Olimpikoj estos tenataj en Pekino ĉi somere. Kampanjantoj interne kaj ekstere de Ĉinio jam komencis uzi la diskonigon ĉirkaŭigantan la eventon reliefigi iliajn apartajn koncernojn. Estas tre probable ke tiuj, kiuj deziras pli grandan memstarecon por Tibeto daŭros ilian kampanjon. Unu potencialo ekflamejo povus aliri kiam la Olimpika torĉo alvenos en Tibeto en kelkaj semajnoj de nun.
******************************************************
Mia komento - se oni uzus Esperanton kiel lingvo de interkompreno inter la ĉinoj kaj la tibetanoj, eble estos pli facile trovi solvojn por la problemoj de Tibeto.
No comments:
Post a Comment